WSTĘP – GENERALNE ZAŁOŻENIA
W celu optymalnego wykorzystania fizycznych i psychicznych możliwości rozwojowych każdego sportowca, mając na uwadze osiągnięcie docelowo jak najwyższego końcowego poziomu sportowego, bez przeciążeń fizycznych i psychicznych, konieczne jest zaplanowanie i powszechne stosowanie wieloletniego cyklu szkolenia.
Takie plany istnieją i są realizowane w innych polskich związkach sportowych, które osiągają znacznie większe sukcesy niż PZT. Pozytywne doświadczenia takich państw jak Francja, Niemcy, Czechy, Belgia, Holandia, Kanada oraz negatywne (USA, dawny Związek Radziecki i niegdyś Wielkiej Brytania) świadczą o tym, że realizacja takich planów jest nieodzownym warunkiem utrzymania się w światowej czołówce.
W przeciwnym wypadku wychowanie dobrego zawodnika będzie mało prawdopodobne a ewentualne pojedyncze sukcesy wynikać będą raczej z łutu szczęścia lub pracy pojedynczych osób (jak np. Julia Barberian w Bułgarii).
Forsowanie treningu technicznego o znacznej objętości przy zbyt dużej intensywności w wieku 6-14 lat i przesunięcie akcentów treningu w stronę wytrzymałościowo-siłową w połączeniu z wczesną specjalizacją w zakresie umiejętności typowo tenisowych kosztem generalnego przygotowania (np., rozwoju ogólnej sprawności oraz szeroko rozumianej koordynacji) nadmiernie i niepotrzebnie przyspieszają rozwój wyników sportowych w młodym wieku. Doprowadza do przedwczesnej stagnacji, kontuzji oraz „zespołu wczesnego wypalenia” (Grosser, Schonborn 2002).
Błędny trening przed 12-tym rokiem życia, objawiający się zbyt dużą dawką treningu specjalistycznego, jest powszechnie występuje w polskim tenisie jest główna przyczyną braku polskich zawodników w czołówce światowej i główna przyczyna utraty prawie wszystkich utalentowanych zawodników, jakich mieliśmy od czasów Wojciecha Fibaka.
Przeciwdziałanie zjawiskom wczesnej specjalizacji oraz wypalania jest jednym z głównych zadań, jakie stoją przed PZT. Wieloletni planu szkolenia podzielony jest na etapy, a następnie makro-, mezo- i mikrocykle. Z podziałem tym związane są różnorodne cele i zadania szkolenia.
ETAPY KARIERY W TENISIE
I. Etap treningu podstawowego Zadanie: stworzenie optymalnej bazy dla przyszłego treningu i mistrzostwa.
II. Etap treningu ukierunkowanego Zadanie: płynne przejście od wszechstronnej bazy do treningu dyscypliny, ukształtowanie zdolności i umiejętności specyficznych dla tenisa
III. Etap treningu Specjalistycznego Zdanie: końcowe ukształtowanie zawodnika, osiągnięcie możliwie najwyższego poziomu sportowego.
ZAŁOŻENIA METODYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA TRENINGU SPORTOWEGO W TENISIE CELE I ZADANIA SZKOLENIA NA ETAPIE UKIERUNKOWANYM
Zawodnicy w wieku 11/12-14 lat znajdują się na tym ukierunkowanym etapie szkolenia. W okresie tym zawodnicy powinni Jednocześnie zaczyna się teraz właściwa specjalizacja.
Ma ona na celu nie tylko wykształcenie indywidualnego stylu techniki, lecz obejmuje także systematyczne planowanie startów oraz periodyzację w planowaniu szkolenia.
Jeśli chodzi o ukształtowanie indywidualnego stylu to w trakcie dojrzewania i po tym okresie należy dążyć do odpowiedniego połączenia różnorodnych czynników: nowo pojawiającej się komponenty siłowej z dobrze już opanowanymi i zautomatyzowanymi umiejętnościami technicznymi, a także dynamicznego w tym wieku rozwoju fizycznego z motywacją wewnętrzną jak podstawami do wykształcenia w niedługiej przeszłości indywidualnego stylu gry.
Co prawda okres dojrzewania nie jest okresem ochronnym, to jednak koniecznym jest uwzględnienie faktu, że rozwój częściej przebiega częściej nierównomiernie niż w sposób ciągły. Dlatego też faza treningu specjalno-bazowego (ukierunkowanego) pomimo przejściowych wahań formy sportowej powinna charakteryzować się przestrzeganiem zasady ciągłego/stałego wspierania rozwoju i stopniowe osiąganie pełnej stabilizacji.
Podstawą przyszłych sukcesów będzie z jednej strony stopniowe „stabilizowanie” wszystkich czynników determinujących rezultaty sportowe tenisie na możliwie wysokim poziomie a z drugiej poszukiwanie i doskonalenie w coraz większym stopniu silnych stron, „broni”, które staną się podstawą indywidualnego stylu gry.
Za pomocą metod periodyzacji, zabezpieczyć wyważony stosunek treningów i startów. Powinny być przygotowane roczne plany treningowe zawierające najważniejsze zawody, celowo rozłożone akcenty treningowe oraz fazy regeneracji, • odnośnie samego treningu wyważenie proporcji oznacza przyznanie równorzędnego znaczenia treningowi techniczno-taktycznemu, kondycyjnemu oraz mentalnemu, • w przypadku zawodów sensownym jest stopniowe przechodzenie od udziału w turniejach juniorskich do startów wśród seniorów.
Orientacyjnie można przyjąć, że około 17 (dziewczęta) 18 (chłopcy) roku życia stosunek ten powoli powinien się zmieniać na korzyść turniejów seniorskich.
W rywalizacji wśród juniorów, utalentowani zawodnicy powinni nauczyć się wygrywać z teoretycznie i rzeczywiście słabszymi rywalami przejawiając własną inicjatywę, a także radzić sobie z presją sukcesu/wygranej.
W turniejach seniorskich zbierają oni ważne doświadczenia oraz uczą się walczyć z trudnościami i bronić przed silniejszą i stojącą na wyższym poziomie grą starszych od siebie.